657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olan kamu görevlileri için disiplin hukukunu bilmek, görev yaptıkları süre içinde hem görevde yükselmelerinde,  hem de görevleri sırasında sağlıklı bir iş ve kurum içi ilişki için çok önemlidir.

Bu anlamda disiplin hukuku birçok genel hükmün dışında özel bir takım düzenlemeleri de içermektedir. Bu düzenlemelerden birisi, bir fiile uygulanacak cezanın bazı durumlarda ağırlaştırılarak uygulanmasıdır. Ne demek istediğimizi, hem kanun düzenlemesiyle, hem de bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse;

657 Sayılı DMK’nin 125/I maddesinden sonra gelen ikinci fıkrasında “Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu hükümde iki durum söz konusudur.

İlki, disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır, hükmüdür. Örnek olarak, bir kamu görevlisi, aylıktan kesme cezasını gerektiren “Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek.” fillini işlediği iddiasıyla fiili sübuta erip ceza almış olsun. Aylıktan kesme cezasının özlük dosyasından silinme süresi on yıldır. Kamu görevlisi bu süre içinde tekrar “Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek.” fiilini işler ve soruşturma sonucunda iddia sübuta ererse, bu kez aylıktan kesme cezası değil, kademe durdurma cezası uygulanır.

İkincisi, aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir, hükmüdür. Bu durumda örneğin, aylıktan kesme cezasını gerektiren “Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak, görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak,” gibi fiiller nedeniyle iki kez aylıktan kesme cezası alan bir kamu görevlisi, “görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek” fiili nedeniyle üçüncü kez soruşturma geçirip, fiili sübuta erdiğinde bu kez aylıktan kesme cezası değil, bir derece ağır disiplin cezası olan kademe durdurma cezasıyla cezalandırılacaktır.

Uygulamada bu düzenlemeye çokça başvurulmasa bile bundan sonra da başvurulmayacak anlamına gelmez.

Kamu görevlilerinin hak, görev, yetki ve sorumluluklarını bilerek hareket etmeleri hem kendileri, hem de görev yaptıkları kurumlar açısında önemlidir.

Abdullah DAMAR | 01.05.2023