Yaklaşık yüz yıldır uygulanan günlük 8 saatlik çalışma süresi, Türkiye'de genel olarak haftada 45 saat olarak belirlenmiştir. Memurların çalışma süresi ise haftalık 40 saattir. Özellikle pandemi döneminde yaygınlaşan esnek ve uzaktan çalışma yöntemleriyle birlikte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı farklı formüllerle çalışma saatlerini azaltma konusunu gündemine almış durumda.

Meclis Araştırma Hizmetleri Başkanlığı'nın yaptığı bir araştırmaya göre, çalışma saatlerinde tarihsel olarak bir azalma eğilimi olduğuna dikkat çekiliyor. Araştırmada, çalışma sürelerinin düzenlenmesinin temel amacının, uzun çalışma saatlerini sınırlayarak iş gücünü korumak, halk sağlığına katkıda bulunmak ve ailelere daha fazla zaman ayırmak olduğu belirtiliyor.

Yasal olarak haftada en fazla 45 saat çalışma hakkı bulunuyor. Çalışılan günler, sözleşme veya işyeri uygulamalarına bağlı olarak 5 gün 9'ar saat şeklinde eşit olarak bölünebilir. İşveren ve işçi arasında daha kısa çalışma süreleri de belirlenebilir.

Fazla mesai taleplerini kanıtlamak için çalışanın imzalı bordrosu, giriş-çıkış belgeleri veya işyeri kayıtları gibi deliller kullanılabilir. Fazla çalışma yazılı olarak belgelendirilemezse tanıklar da kullanılabilir. Fazla mesai alacakları için beş yıllık zaman aşımı süresi bulunmaktadır.

İş Kanunu'na göre, işveren tatil ve izin günlerinde çalışanlara serbest zaman kullanımı dayatamaz. Çalışan, günlük çalışma sürelerindeki fazla mesaisi için zamlı ücret talep edebilir veya serbest zaman kullanabilir. Her fazla mesai saati için 1.5 saat serbest zaman kullanma hakkı bulunmaktadır, ancak bunun için yazılı başvuru gerekmektedir.

Çalışma süreleri haftanın çalışılan günlerine denkleştirme adı verilen bir yöntemle farklı şekillerde dağıtılabilir. İşçi ve işveren arasında yapılan anlaşma veya toplu iş sözleşmeleri ile haftalık çalışma süresi belirli günler arasında eşit olarak dağıtılabilir. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmesi ile 4 aya kadar uzatılabilir, turizm sektöründe ise 6 aya kadar çıkartılabilir.

Ara dinlenmeler, fazla mesai hesaplamalarına dahil edilmez. Örneğin, 08:00-20:00 saatleri arasında çalışılıyor ve günde toplam 1.5 saat ara dinlenmesi kullanılıyorsa, günlük çalışma süresi 12 saat değil, 10.5 saat olur. İş Kanunu'na göre ara dinlenme süresi yarım saat olarak belirlenmiştir, ancak işveren isteğe bağlı olarak bu süreyi uzatabilir. Günde 7.5 saatten fazla çalışanlar için ara dinlenme süresi en az bir saat olmalıdır.